Rapport ‘Hulp bij systeempijn’ aangeboden aan minister Hermans

Utrecht, 3 oktober 2025

Op vrijdag 3 oktober heeft prof. Gert Jan Kramer, namens het Sustainable Industry Lab (SIL), het rapport Hulp bij systeempijn: Uitdagingen voor de transformatie van de Nederlandse basisindustrie, en vier stoutmoedige ideeën overhandigd aan minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei.

De studie concludeert dat er nog steeds geen sluitende private businesscase is voor de noodzakelijke investeringen van individuele bedrijven, ondanks de urgentie van klimaatverandering en jaren van beleidsinspanningen sinds het Klimaatakkoord. De verwachte emissiereducties in 2040 lijken vooral het gevolg te zijn van de-industrialisatiein plaats van een succesvolle transitie. Daarmee is er sprake van een impasse: de energie- en industrietransitie blijven aanhikken tegen de noodzakelijke veranderingen.

Waar een eerdere SIL-studie (Groene keuzes voor de Nederlandse basisindustrie) onderzocht óf de sector de transitie technisch en fysiek kon maken, richt Hulp bij systeempijn zich op de vraag hóé de huidige impasse doorbroken kan worden, en Nederland kan bouwen aan een duurzame basisindustrie.

Het rapport bevat vier “stoutmoedige ideeën” die de bestaande rolverdeling en beleidsprincipes ter discussie stellen. Deze voorstellen zijn bedoeld om tempo te maken in de transitie en de risico’s daar te leggen waar ze thuishoren. Met deze bijdrage wil SIL een nieuw perspectief geven op industriebeleid in Nederland, ingebed in de bredere Europese context.

Het rapport van het SIL vormt de afronding van een intensief traject, bestaande uit een kwantitatieve studie door Sproule ERCE en QuO Mare naar de implicaties van een geïntegreerde transitiestrategie voor de Nederlandse basisindustrie tot 2040, aangevuld met een reeks workshops met stakeholders en partners van SIL.

“Een jaar van intensieve discussies heeft ons geleerd dat de industrietransitie werkelijk een ‘systeemtransitie’ is. Iedereen is van iedereen afhankelijk, waardoor niemand kan doen wat hij wil. Dat is systeempijn. In ons rapport dragen we vier ideeën aan voor nieuwe vormen van publiek-private samenwerking die Nederland kunnen helpen uit de huidige impasse te komen.” — Gert Jan Kramer

Het Sustainable Industry Lab (SIL) is een samenwerking tussen academici en betrokkenen uit de industrie. Het SIL wil de kwaliteit van het maatschappelijke en politieke debat verbeteren om tegen 2050 een koolstofneutrale Nederlandse industrie te realiseren.